Het leren van moderne vreemde talen op de lagere en middelbare school is voor leerlingen met dyslexie vaak een hele uitdaging. Dit boek wil vooral hulp aanreiken bij de vakken Frans en Engels. Het is bedoeld als een gids voor leerkrachten, hulpverleners en ouders. Gitte Boons is vertrouwd met de praktijk in het lager en het buitengewoon onderwijs; Wim Tops is romanist en neurolinguïst. Momenteel werkt hij bij de Kronkel, een multidisciplinair centrum voor diagnostiek en begeleiding van kinderen en jongeren met leer-en ontwikkelingsstoornissen.
Tops en Boons schetsen een actuele wetenschappelijke stand van zaken van dyslexie, en ze vullen die vanuit de praktijk aan met concrete tips en heldere adviezen over de instructie, de remediëring en de evaluatie van lees-, schrijf-, spreek- en luistervaardigheden in moderne vreemde talen. Een eenduidige definitie van dyslexie geven is niet gemakkelijk. Het gaat om een hardnekkige leerstoornis die ressorteert onder de ontwikkelingsstoornissen. Er bestaat evenmin consensus over de precieze oorzaak. Wetenschappers zijn het er wel over eens dat dyslexie gekenmerkt wordt door een probleem met het aanleren en het accuraat toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau. De criteria om tot de diagnose van dyslexie over te gaan zijn het achterstandscriterium, het milde exclusiecriterium en ten slotte het hardnekkigheidscriterium. De vraag hoe vaak dyslexie voorkomt, is eveneens moeilijk te beantwoorden. De prevalentiecijfers verschillen sterk per taal. Het Engels is bijvoorbeeld een orthografisch inconsistente taal, waardoor er in het Engels een hoger dyslexiecijfer gescoord wordt dan bijvoorbeeld in het Spaans. Het Nederlands ligt tussen deze twee extremen in. Dyslexie komt ook meer voor bij jongens en gaat vaak gepaard met dyscalculie, ADHD of DCD.
In het boek wordt daarna ingegaan op de gevolgen van dyslexie voor het moderne vreemde talenonderwijs. Er wordt concreet stilgestaan bij moeilijkheden die deze leerlingen ondervinden met Frans en Engels, zoals ongekende klanktekenkoppelingen en gebrek aan automatisering. Het trainen van communicatieve vaardigheden is normaal gezien een pluspunt bij het moderne vreemde talenonderwijs, maar een dyslexieleerling blijft toch veel behoefte hebben aan het expliciete aanleren van spellingregels en spellingstrategieën. Tops en Boons geven concrete tips voor de begeleiding van leerlingen met dsylexie op school- en klasniveau én uiteraard ook op individueel niveau, want het vergt maatwerk om de juiste compenserende maatregelen aan te bieden. Ze reiken bovendien screeningsinstrumenten aan.
Na deze wetenschappelijke stand van zaken in deel een gaan Tops en Boons in detail in op de verschillende vaardigheden bij moderne vreemde talen die ze tegenover het kennisluik (woordenschat en grammatica) stellen. Er volgt een uitgebreide lijst van onderwijsfaciliteiten voor dyslexie, die in een persoonlijk handelingsplan passen. Gebruik van compenserende software, maar ook stappenplannen, studiewijzers of onthoudkaarten werken ondersteunend.
Dyslexie en moderne vreemde talen is heel gedocumenteerd en het vult daarmee een grote lacune in het onderwijsveld. Een absolute aanrader, die de problematiek op een heldere manier verwoordt. [Hilde Lauwers]