'Zij die ons in de steek laten, slaan zich als spijkers in onze schedel. Alsof hun afwezigheid ons meer verbindt dan hun liefde had kunnen doen. (...) Een paar woorden. Als herinnering aan de blindheid', leidt verteller Mia haar monoloog in. Haar grootste verdriet is de zelfmoord van haar moeder, met wie Mia een toxische symbiotische relatie had. Ze vat haar gevoel samen: 'Doodstraf voor de een, levenslang voor de ander.'

Wat een naargeestig rotboek is Een afwezige moeder, het debuut van de Franse Emma Marsantes. Een inktzwarte roman over een vrouw met een incestverleden, wier moeder zichzelf doodde. En toch wil je doorlezen.

Mia kijkt terug op haar jeugd in Neuilly - een opvliegende, gewelddadige vader, een bloedmooie, depressieve moeder en een broer die haar verkracht: 'Ik was 13. Ik was 15. Ik was 18. Liegen. Laten begaan. Savoir-vivre en fatsoen.' De hele familie weet ervan, maar zoals haar tante zegt: 'We hebben besloten niets te zeggen, snap je? Als je vader het had vernomen, zou hij Stanislas hebben vermoord.'

De schrijfster lapt de vuistregel show, don't tell aan haar laars. Mia heeft al een heel leven - meer dan dertig jaar - gezwegen. Ze vertelt onsmakelijk precies wat er gebeurde en hoe het haar tot op de dag van vandaag heeft misvormd.

Marsantes schrijft alsof iemand de stop eruit heeft getrokken en ze kolkend leegloopt, klauwend naar taal als bewijs. Ze houdt de giftige vondsten als pronkstukken omhoog, struikelend over haar woorden, wanhopig zoekend naar zingeving.

Dit debuut is eigenlijk te veel. Een overdaad aan ellende, een verstikkend gruwelkabinet. Toch wil je doorlezen, omdat Marsantes' kolkende proza, prachtig vertaald door Katelijne De Vuyst, je bij de strot grijpt en meesleurt.

Uitgeverij Vleugels, 120 p., 23,95 euro.

Une mère éphémère is de eerste roman van Emma Marsantes (1960). Onder hetzelfde pseudoniem publiceerde ze in de jaren negentig poëzie in tijdschriften. Dit debuut, dat nu door Katelijne De Vuyst in het Nederlands is vertaald als Een afwezige moeder, zou je 'gedichten in proza' kunnen noemen, zoals Baudelaire ze eind 19de eeuw schreef. Het is niet mis, wat je in dit boekje van ruim 100 pagina's voor de kiezen krijgt. Een stil meisje met een gewelddadige vader, een melancholische moeder die zelfmoord pleegt, een verkrachting en: 'diep vanbinnen, de incest'. Korte hoofdstukken. Verhalende passages waarin de schrijver vertelt over het gezinsleven, de weelde waarin zij en haar broertje opgroeien, de kilte van de moeder, de vernederingen van de vader en de hobby's waaraan hij zijn gezin onderwerpt (zeilen en jagen) worden afgewisseld met associatieve woordenstromen waarin je wordt ondergedompeld in het getraumatiseerde bewustzijn van het meisje, Mia. Marsantes beschrijft de verkrachting door de buurman, wanneer Mia 6 is. Daarna: 'Ik heb hersenen en er zit een gat in. Het wordt wijder. Het komt binnen. Het klimt. Het daalt. Misselijkheid en zeeziekte. Vloed. Eb. Het vloeit. Ik verdrink. De volwassenen doen alsof hun neus bloedt.' Een unieke en intense leeservaring.

Uit het Frans vertaald door Katelijne De Vuyst. Vleugels; 120 pagina's; € 23,95.